ممکن است واقعاً بر اثر بیماری یا خستگی دچار ناراحتی شوید، اما چرا گریه می‌کنید؟ چرا نمی‌توانید همه‌چیز را کنار هم نگه دارید؟ اشک، سازوکارهای روانی گوناگونی را در بردارد. اشک به عنوان یک شاخص فیزیکی از وضعیت عاطفی درونی ما عمل می کند و زمانی رخ می دهد که ما غم و اندوه شدید یا شادی شدید را احساس می کنیم.
وقتی استرس داریم یا خسته هستیم چه اتفاقی می افتد؟
ما از دوران کودکی می‌آموزیم که احساسات خود را در چارچوب‌های اجتماعی مدیریت کنیم و از نمایش فیزیکی عواطف منفی در موقعیت‌های نامناسب بپرهیزیم. برای نمونه، گریه‌کردن حین تماشای یک فیلم غم‌انگیز پذیرفتنی است، در حالی که انجام این رفتار در محیط کار معمولاً کمتر قابل قبول به‌شمار می‌رود.
قشر جلوی مغز، بخش پیشرفته و متفکر ذهن ما، نقشی حیاتی در مدیریت هیجانات ایفا می‌کند. این ناحیه به سیگنال‌های احساسیِ ارسال‌شده از شبکه عصبی خودمختار پاسخ می‌دهد و در تعدیل واکنش‌های عاطفی نقشی کلیدی دارد. به بیانی دیگر، قشر جلوی مغز همچون واحد پردازشی اصلی یک رایانه عمل می‌کند و وظایف گوناگون را هماهنگ می‌سازد تا تمام بخش‌های سیستم مغز، با همکاری متقابل، به عملکردی بهینه دست یابند.
متأسفانه، افزایش استرس و خستگی یا تجربه دوره‌های طولانی درد جسمی و احساسی، سیستم سمپاتیک را در حالت فعال نگه می‌دارد. قشر جلوی مغز غرق می شود، مانند رایانه ای که تعداد زیادی برنامه در آن به طور همزمان اجرا می شود. وقتی مغز توانایی تنظیم احساسات ما را مطابق انتظار از دست می‌دهد، ما واکنش‌های احساسی آشکاری مانند اشک یا طغیان عصبانیت بروز می‌دهیم.
برخی افراد بیشتر از دیگران گریه می کنند. زنان بیشتر از مردان گریه می‌کنند ، اگرچه میزان این امر به دلیل جنبه‌های بیولوژیکی در مقابل انتظارات جامعه نامشخص است. افرادی که امتیاز بالایی در ویژگی های شخصیتی همدلی یا روان رنجوری دارند، بیشتر گریه می کنند. گریه بیش از حد همچنین می تواند نشانه فیزیکی افسردگی باشد، زیرا مغز غرق در درد عاطفی است.
بیشتر بخوانید: چرا بعد از گریه دچار سردرد وحشتناک می شوید؟
فایده اشک چیست؟
فراتر از دلایل روان‌شناختی، اشک نقشی مهم در شکل‌گیری و حفظ پیوندهای اجتماعی ایفا می‌کند. هرچند ممکن است جامعه، ابراز عمیق احساسات را چندان نپذیرد، اما اشک در عمل می‌تواند به تحکیم روابط انسانی یاری برساند. ما با ریختن اشک، مانند فریادی برای کمک عمل می‌کنیم و دیگران را از اندوه خود باخبر می‌سازیم؛ ازاین‌رو اشک، حس همدردی و همراهی را برمی‌انگیزد. گریه کردن اغلب باعث می‌شود جامعه احساس همدلی بیشتری نشان دهد و ارتباط میان افراد تقویت شود. همچنین، زمانی که از روی همدلی عمیق با شخص دیگری همراه می‌شویم و در سوگ یا شادی او گریه می‌کنیم، پیوندهای اجتماعی ما استوارتر می‌شود و حس نزدیکی فزونی می‌گیرد.
اشک فرایندی طبیعی در بدن انسان است که تنها به علل روانی محدود نمی‌شود و نقش مهمی در حفظ سلامت چشم ایفا می‌کند. هنگامی که خسته‌ایم و چشم‌ها تحت فشار زیادی برای بازماندن قرار دارند، خشکی چشم ایجاد می‌شود و بدن برای رفع این مشکل، اشک ترشح می‌کند تا رطوبت لازم حفظ شود. افزون بر این، در بیماری‌های تنفسی نظیر سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا، تجمع گلبول‌های سفید خون جهت مبارزه با عوامل عفونی، می‌تواند به التهاب رگ‌های خونی چشم و انسداد مجاری اشکی منجر شود. در پی این فرایند، ترشح اشک افزایش می‌یابد و چشم‌ها دچار آبریزش می‌شوند.
هرچند در بسیاری از مواقع احساسات یا پیشگیری از خشکی چشم باعث جاری شدن اشک می‌شود، این پدیده گاه از بروز مشکلات جدی جسمی یا روانی نیز خبر می‌دهد. در این مواقع، مشورت با پزشک برای تشخیص علل احتمالی و اتخاذ روش‌های درمانی مناسب ضروری است. در مجموع، اشک بخشی طبیعی از عملکرد بدن است و می‌تواند برای تخلیه فشارهای روحی و مراقبت از سلامت چشم سودمند واقع شود.
نتیجه گیری
اشک، به‌عنوان یکی از واکنش‌های پیچیده بدن، ابعادی فیزیکی، روان‌شناختی و اجتماعی را در بر می‌گیرد. گریه کردن نه تنها روشی طبیعی برای تسکین احساسات است، بلکه نقشی مهم در بهبود ارتباطات انسانی و ایجاد همدلی در جامعه دارد. این پدیده همچنین در حفظ سلامت چشم و تنظیم وضعیت عاطفی و روانی فرد مؤثر است. با این حال، اشک بیش از حد یا دائم می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات روانی یا جسمی باشد که نیازمند بررسی و مشورت تخصصی است.
